Światowy Dzień Snu 2023

Światowy Dzień Snu (World Sleep Day – WSD) jest stworzonym i prowadzonym przez World Sleep Society, uznanym na całym świecie wydarzeniem, które buduje więzi i podnosi świadomość zdrowotną w zakresie snu wśród naukowców, pracowników służby zdrowia, pacjentów oraz w społeczeństwie. Uczestnicy z każdej z tych grup organizują działania zwiększające świadomość zdrowotną w zakresie snu w swoich lokalnych klinikach, instytucjach, firmach i społecznościach.

Światowy Dzień Snu po raz pierwszy obchodzony był 14 marca 2008 roku. Jest to wydarzenie coroczne, mające na celu świętowanie roli snu i jednocześnie będące wezwaniem do działań związanych z problemami odnoszącymi się do snu. Celem WSD jest zmniejszenie obciążeń społecznych powodowanych przez zaburzenia snu poprzez lepsze zapobieganie i zarządzanie schorzeniami dotyczącymi snu.

WSD jest obchodzony w piątki przed równonocą wiosenną, stąd jego data zmienia się z roku na rok.

Światowy Dzień Snu 2023 odbędzie się w piątek, 17 marca i będzie zawierał hasło Sen jest niezbędny dla zdrowia. Podobnie jak dobre odżywianie i ćwiczenia, sen jest podstawą fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu.

W ramach obchodów Światowego Dnia Snu eksperci, społeczni działacze na rzecz zdrowia, szpitale, uczelnie medyczne w ponad 70 krajach będą organizować lokalne, regionalne i krajowe działania mające na celu promowanie zdrowia związanego ze snem. Organizatorzy przesyłają informacje o swoich działaniach na oficjalną stronę Światowego Dnia Snu pod adresem worldsleepday.org. Na tej stronie dostępna jest lista aktywności we wszystkich zaangażowanych krajach, w tym w Polsce.

Główne przesłania związane z tegorocznym hasłem Sen jest niezbędny dla zdrowia to:

1. Zdrowy sen to coś więcej niż tylko czas trwania. 

Trzy elementy zdrowego snu to:

• Czas trwania: Długość snu powinna być wystarczająca, aby śpiący był wypoczęty i czujny następnego dnia.
• Ciągłość: Okresy snu powinny być płynne, bez fragmentacji.
• Głębokość: Sen powinien być wystarczająco głęboki, aby był regenerujący.

2. Sen jest filarem ludzkiego zdrowia. 

Światowa Organizacja Zdrowia definiuje "zdrowie" jako "stan pełnego fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu, a nie tylko brak choroby lub niedomagania". Dziesięciolecia badań wykazały znaczenie snu dla dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego. 

Sen ma zasadnicze znaczenie dla zdrowia. Jest krytycznym filarem zdrowia, podobnie jak odżywianie i aktywność fizyczna

• Sen wspomaga pamięć i uczenie się.
• Sen pomaga oczyścić mózg z odpadów i promować zdrowie mózgu.
• Sen wspiera zdrowie mózgu, a zdrowie mózgu wspiera sen.
• Sen wspiera zdrowie immunologiczne, a zdrowie immunologiczne wspiera sen.
• Sen pomaga układowi odpornościowemu oczyścić się z bakterii i wirusów.
• Sen pomaga w recyklingu starych komórek i utrzymaniu naszego ciała i poziomu energii.

Zła jakość snu może mieć znaczący wpływ na zdrowie człowieka.

• Zły sen został powiązany z otyłością, cukrzycą, chorobą wieńcową i śmiertelnością z przyczyn sercowo-naczyniowych
• Słaby sen może obniżać odpowiedź immunologiczną, tworząc większą podatność na infekcje, które dodatkowo obniżają jakość snu
• Niektóre zaburzenia snu, takie jak obturacyjny bezdech senny i zaburzenia zachowania podczas snu REM, są związane z upośledzeniem funkcji poznawczych, demencją i zwiększonym ryzykiem udaru mózgu
• Zły sen może powodować wydłużenie czasu reakcji, upośledzenie oceny sytuacji i zaburzenia poznawcze podobne w skutkach do zatrucia alkoholem
• Senność może utrudniać bezpieczne prowadzenie pojazdu, nawet jeśli kierowca nie zasypia

Europejska Akademia Neurologii i Światowa Organizacja Zdrowia uznały znaczenie snu dla zdrowia mózgu. W 2022 roku American Heart Association dodało sen do swojej listy ośmiu istotnych czynników dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego.

Podstawowym czynnikiem, który u dorosłych zdrowych osób zapewnia dobrą jakość snu jest przestrzeganie zasad higieny snu:

• Każdego dnia wieczorem zasypiaj o tej samej porze, każdego dnia rano wstawaj o tej samej porze.
• Jeżeli masz zwyczaj drzemać w ciągu dnia to pamiętaj, że całkowity czas wszystkich drzemek nie powinien przekraczać 45 minut.
• Nie spożywaj dużych dawek alkoholu jeżeli do nocnego wypoczynku pozostało mniej niż 4 godziny, nie pal tytoniu.
• Unikaj produktów zawierających kofeinę jeżeli do nocnego wypoczynku pozostało mniej niż 6 godzin. Produkty te to nie tylko kawa, herbata, czy napoje gazowane, ale również czekolada. 
• Unikaj ciężkich, mocno przyprawionych oraz zbyt słodkich posiłków jeżeli do nocnego wypoczynku pozostało mniej niż 4 godziny. Dozwolony jest jedynie lekki posiłek. 
• Regularnie uprawiaj ćwiczenia fizyczne, ale nie bezpośrednio przed snem.
• Twoje łóżko musi być wygodne i przytulne.
• Sypialnia musi być dobrze wentylowana, a temperatura nie może być  zbyt wysoka.
• Odizoluj sypialnię od rozpraszających dźwięków i zastosuj maksymalne zaciemnienie.
• Łóżko to miejsce przeznaczone na sen i seks. Nie służy ani do pracy, ani do rekreacji.

Autor artykułu dr n. biol. Piotr Walerjan